Producent Electronic Arts verdient twijfelachtige miljoenen aan jonge gamers dankzij microtransacties in de gamemode FIFA: Ultimate Team
Introductie Electronic Arts, FIFA en FIFA: Ultimate Team
De voetbalgame FIFA van EA sports is een van de populairste videogames ter wereld. De simulatie geeft spelers de mogelijkheid om het met een landen- of clubteam op te nemen tegen de computer of een andere speler. De franchise van Electronic Arts (EA) heeft sinds haar eerste jaarlijkse voetbalgame uitkwam in 1993 al meer dan 100 miljoen eenheden verkocht, en was in Europa in 2016 veruit de bestverkochte consolegame bij consumenten van alle leeftijden.
Bron: statista.com
EA is een grote speler op de videogamesmarkt, met in 2016 een omzet van meer dan vier miljard dollar. Valt daarin iets op? Nouja, bijna de helft van deze omzet komt niet door de verkoop van videogames, maar door microtransacties in games van EA.
In 2016 verdiende EA bijvoorbeeld ruim 800$ miljoen aan alleen al de Ultimate Team modes in FIFA, NHL (een Ijshockeygame) en Madden (een American Football game). De Ultimate team versies in deze games werken grofweg hetzelfde.
Bovendien wordt dat aandeel van Ultimate Team in de totale omzet van EA steeds groter. Wat is Ultimate Team, hoe kan het zijn dat EA daar zoveel aan verdient, en in hoeverre is dat kosjer?
De werking van de videogame
In FIFA controleren gamers een landenteam, een clubteam of hun eigen ultimate team. Dat kan online tegen andere gamers, of offline tegen de computer. Gamers spelen partijtjes van 6 minuten per helft. De gamer die zijn team het best bestuurt, stapt na 90 virtuele minuten(of 12 echte minuten) als winnaar van het veld. Deze potjes worden door gamers uitermate serieus genomen, en menig controller en TV is al gesneuveld als gevolg van een verloren potje.
Dit artikel onderzoekt hoe Electronic Arts zoveel geld verdient aan microtransacties, specifiek door middel van FIFA: Ultimate Team. Hieronder een korte introductie van FIFA: Ultimate Team.
Bouw je eigen Ultimate Team
In FIFA: Ultimate Team kun je dus een team bouwen, door middel van het verzamelen van kaarten van spelers. Hoe beter de speler, hoe beter deze in de game zelf presteert, en des te moeilijker het is om deze te verkrijgen. Een kwestie van vraag en aanbod. Het doel van de gamemode is jouw eigen Ultimate Team bouwen. In de game ziet een volledig gebouwd team er zo uit.
De goudgekleurde kaarten zijn ‘normale’ versies. De kaarten in andere kleuren, zoals paars, rood en zwart zijn speciale versies van kaarten. Deze kaarten worden extra begeerd door gamers omdat ze speciaal zijn, en daardoor beter presteren dan de normale, gouden versie van hun kaart.
Het verkrijgen van deze kaarten kan door te ruilen, pakjes te openen of door wedstrijden te spelen. In de video hieronder wordt uitgelegd hoe dat werkt.
De economie in FIFA: Ultimate Team
Gamers hebben dus de keuze. Ze kunnen hun dreamteam verzamelen door ofwel wedstrijden te spelen en slim te handelen, ofwel door illegaal in-game muntjes te kopen van derden, ofwel door legaal pakjes aan te schaffen met echt geld. Wie geld uit de echte wereld in FIFA steekt, weet dus niet wat hij of zij koopt; je kunt immers alleen pakketjes legaal kopen met echt geld.
De inhoud van deze pakjes is dus onzeker omdat gamers niet van te voren weten wat er in zo’n pakje zit. Het is echter wel te benaderen hoeveel fifamuntjes ongeveer waard zijn in echt geld. 
Op de bovenstaande afbeelding is te zien dat 1050 FIFA-Punten €10 kost. Op de afbeelding hieronder is te zien dat een pakketje van 12 zeldzame gouden spelers 1000 FIFA-Punten kost.
Daaruit volgt dat elke euro een slordige 5.000 FIFA-munten waard is. Althans, dat was mooi geweest. In de praktijk blijkt dat de inhoud van de pakketjes doorgaans een stuk minder waard is dan 5.000 per euro.
Het kopen van pakketjes
Een YouTuber deed onderzoek, en kocht voor £ 5.000 aan FIFA-punten, omgerekend een slordige € 5.700. Van de FIFA-Punten kocht hij pakjes, en verkocht de spelers die hij daaruit kreeg. Vervolgens rekende hij terug hoeveel FIFA-munten hij per Britse Pond had gekregen. Daaruit bleek dat hij omgerekend per euro een stuk minder had ontvangen. 
Eenmaal teruggerekend bleek dat hij per gespendeerde pond slechts 1.975 FIFA-munten had ontvangen. Per euro is dat 1.431 FIFA-munten. Een stuk minder dan de eerder geraamde 5.000 munten per euro. Conclusie? Pakjes kopen was kapitaalvernietiging in vergelijking met op dat moment bestaande alternatieven.
Veel gamers zochten logischerwijs hun heil bij derde partijen die online FIFA-munten verkochten voor echt geld. Op die manier liep EA inkomsten mis, maar kregen gamers die geld staken in het rechtstreeks kopen van FIFA-munten meer waar voor hun geld. Miljardenbedrijf EA is echter niet gek, en greep in.
EA maakt FIFA-muntjes aanschaffen onmogelijk
Hoewel de handelaren in FIFA-muntjes dus een alternatief vonden, nam de handel erin sterk af. Gamers waren gehecht aan hun eigen een account, en bovendien betekende het kopen van een ander account ook een verhoogd risico om gehackt te worden, en daarmee je volledige investering kwijt te raken. De verkoper kon namelijk met de optie ‘wachtwoord vergeten’ het account weer terugkrijgen. Een onaanvaardbaar risico voor veel spelers.
Door EA’s ingrepen waren gamers weer enkel aangewezen op de legale mogelijkheden van EA als ze een beter team wilden. Althans, zonder daar honderden uren in te moeten stoppen. De maatregelen tegen FIFA-muntjeshandelaren betekenden namelijk ook dat het onmogelijk werd én bleef om met handel FIFA-muntjes te verdienen. Op dit moment is het enige alternatief om snel een beter team te bouwen, wederom het kopen van pakketjes met echt geld.
Fruitmachines
Eerder in het stuk is al besproken hoe klein de kans is dat je waar voor je geld krijgt bij het kopen van pakjes FIFA. Ook de manier waarop het openen van pakjes werkt is opvallend. Het doet namelijk denken aan fruitmachines in casino’s en café’s. Maar is die vergelijking wel te trekken?
Master in de psychologie F. Nazli zegt daarover:
Bij het openen van zulke pakjes FIFA-kaarten is er een psychologisch effect in het spel: de werking van dopamine. Dopamine is een stofje (neurotransmitter) in de hersenen dat een gevoel van euforie, blijdschap en genot opwekt. De anticipatie op het openen van zulke pakjes creëert dopamine in de hersenen, omdat je niet weet wat je te wachten staat. Later is dan de anticipatie tijdens het openen van een pakje al voldoende om dopamine te produceren. Je hebt namelijk geleerd dat er een grote beloning zou kunnen volgen op het openen van een pakje. Puur het idee dat je uit dit specifieke pakje een zeldzame kaart kan krijgen, creëert al dopamine in de hersenen. Dat kan leiden tot verslaving.
Op de vraag of het openen van pakketjes in FIFA psychologisch te vergelijken is met het spelen op fruitmachines antwoordt Nazli:
Het psychologisch effect dat een rol speelt bij het openen van pakjes is inderdaad te vergelijken met het verslavende effect van fruitautomaten in casino’s. Vrijwel alle verslavingen ontstaan door het onderliggende mechanisme van dopamine. Verder kan de euforie , dus het dopamine gehalte, als resultaat van het bemachtigen van een speciale speler nog eens versterkt worden door alle flikkerende lichten, sensationele geluiden en vuurwerk-animaties tijdens het openmaken. Ook daaraan kan je duidelijk zien hoe het vergelijkbaar is met een fruitautomaat in een casino die bepaalde geluiden en lichteffecten genereert.
Ter illustratie hieronder ter vergelijking eerst een fragment van het spelen op een fruitautomaat in een casino, gevolgd door een fragment van het openen van een pakketje in FIFA: Ultimate Team.
Wetgeving omtrent fruitmachines
Het pakjessysteem in FIFA-Ultimate team heeft dus een verslavende werking die is te vergelijken met fruitautomaten. Stel dat het pakjessysteem ook echt moet worden gezien als een fruitautomaat, aan welke regels moet het systeem dan voldoen? Voor fruitmachines is er in Nederland vrij strenge wetgeving, om verslaving onder de bevolking tegen te gaan.
Nederlandse casino’s hebben zorgplicht, en daarom zijn de regels omtrent fruitautomaten in casino’s wat losser. Voor fruitautomaten buiten casino’s, zoals in cafés, gelden strenge regels. In de tabel hieronder staan de regels zoals opgesteld door de Nederlandse Kansspelenautoriteit, afgezet tegen de praktijk uit FIFA: Ultimate Team.
De vraag is in hoeverre FIFA: Ultimate Team nu daadwerkelijk een kansspelelement bevat, en zo ja, welke dan precies. Gaat het bijvoorbeeld om een online kansspel? Of moet de wetgeving omtrent fruitautomaten van toepassing zijn? Of allebei niet?
Deze afweging maakt deel uit van een bredere discussie over ‘lootboxes’ (kistjes met een buit erin, de pakjes in Ultimate Team zijn een voorbeeld) in games, die eind vorig jarig losbarstte naar aanleiding van het uitbrengen van EA’s Star Wars Battlefront 2 . In België gaan bijvoorbeeld stemmen op om games die dergelijke systemen hanteren maar helemaal te verbieden.
Dat is wellicht wat overdreven. Wel kan worden overwogen welke wetgeving van toepassing moet zijn op spelmodus met deze lootboxes. Dan kan worden gedacht aan een verandering van de minimumleeftijd om dergelijke games aan te schaffen, of toegankelijkheid van bepaalde spelmodi te beperken voor minderjarigen.
Conclusie
Dit artikel stelde de volgende vragen: Wat is Ultimate Team, hoe verdient EA daar geld aan, en in hoeverre gebeurt dat op een koosjere manier. De eerste twee vragen zijn reeds behandeld, dus rest alleen nog de laatste vraag.
Het oordeel, en dus het antwoord op deze vraag, is aan de lezer.
Hoe het ook zij, een discussie over dit onderwerp is gewenst. Het is namelijk evident dat bedrijven als EA miljoenen verdienen aan systemen die gebruikmaken van dezelfde psychologische effecten als fruitautomaten. Systemen die zitten geïmplementeerd in games die mogen worden verkocht aan gamers vanaf 3 jaar.